Akran Zorbalığı: Erken Yaşta Fark Etmek, Doğru Yaklaşmak
Yazan: Elif Seymen – Koza Çocuk Diyarı Anaokulu Eğitim Koordinatörü
Merhaba sevgili veliler,
Akran zorbalığı, genellikle ilkokul ve sonrasındaki yaş gruplarıyla ilişkilendirilse de, aslında okul öncesi dönem de bu tür davranışların temellerinin atıldığı çok hassas bir süreçtir.
Çocukların ilk sosyal deneyimlerini yaşadığı anaokulu ortamında, kimi zaman bir oyuncak paylaşamama, itiş-kakış, dışlama gibi davranışlar gözlemlenebilir. Bu davranışlar her zaman zorbalık değildir; ama ısrarlı, kasıtlı ve tekrarlayan şekilde gerçekleşiyorsa, buna “akran zorbalığı” diyebiliriz.
Bu yazıda sizlerle, okul öncesi dönemde zorbalığın nasıl fark edilebileceğini, çocuklarımızı nasıl koruyabileceğimizi ve sağlıklı sosyal beceriler kazandırmak için nasıl yaklaşmamız gerektiğini paylaşmak istiyorum.
🧠 Zorbalık Ne Zaman Başlar?
- Sürekli aynı çocuğun oyuncaklarına el koymak
- Bir arkadaşını oyun dışında bırakmak
- Fiziksel zarar verme (itmek, vurmak)
- Taklit ederek alay etme
- Grup içinde “sen bizimle oynayamazsın” gibi dışlayıcı sözler
Bu davranışlar genellikle güç gösterisi veya başkası üzerinde kontrol kurma amacıyla yapılır.
👀 Veliler İçin Uyarı İşaretleri
- Okula gitmek istememe, sabah ağlamaları
- Daha önce sevdiği etkinliklerden uzak durma
- Uyku sorunları, içe kapanma
- Ani öfke patlamaları veya alt ıslatma
- Fiziksel izler (tırmık, itme sonrası morluk vs.)
Bazı çocuklar zorbalığa uğradıklarını anlatamaz; bu yüzden davranışlarındaki değişiklikleri gözlemlemek çok önemlidir.
🤲 Peki, Çocuğum Zorbalık Yapıyorsa?
Bu da önemli bir konu. Her çocuk, gelişiminin bir noktasında itici, kırıcı veya bencilce davranabilir. Bu durum çocuğun “zorba” olduğunu değil, sosyal becerilerinin gelişmekte olduğunu gösterir.
Önemli olan:
- Bu davranışları fark etmek,
- Görmezden gelmemek,
- Çocuğa empati kurmayı ve duygularını ifade etmeyi öğretmektir.
“Sen böyle yaptığında arkadaşın nasıl hissediyor olabilir?” gibi sorularla çocuğun düşünmesine yardımcı olun.
👨👩👧👦 Ebeveynler Olarak Ne Yapabiliriz?
- Empatiyi Erken Yaşta Öğretin: Duyguları konuşmak, duygusal zekayı güçlendirir.
- Oyunlarda Rehberlik Edin: “Şimdi sırayla oynayalım”, “Hadi oyuncağı arkadaşınla paylaş” gibi yönlendirmelerle iş birliği öğretilir.
- Gözlem ve Geri Bildirim: Davranışların altında ne olabileceğine birlikte bakın.
- Model Olun: Nazik olmayı, beklemeyi, özür dilemeyi çocuklar bizden öğrenir.
- Öğretmenle İş Birliği Yapın: Açık ve çözüm odaklı iletişim kurun.
💬 Akran İlişkileri Üzerine Çocuğunuzla Konuşabileceğiniz 3 Basit Soru
- Bugün kiminle oynamaktan keyif aldın?
- Bir arkadaşınla anlaşamadığınız bir an oldu mu?
- Yardım ettiğin ya da sana yardım eden biri oldu mu?
Bu tür sorular çocuğun sosyal deneyimlerini fark etmenizi sağlar ve ona kendini ifade etme alanı tanır.
Sevgili veliler,
Akran zorbalığı, sadece zorbalığa uğrayan değil, zorbalık yapan çocuğun da desteğe ihtiyaç duyduğunu gösteren bir durumdur.
Erken yaşta fark edilen zorlayıcı davranışlar, doğru yönlendirme ve sevgiyle zamanla yerini empatiye, paylaşmaya ve saygıya bırakır.
Bizler okul olarak hem zorbalığı önleyici ortamlar kurmak hem de çocuklarımıza güvenli sosyal ilişkiler kurmayı öğretmek için çalışıyoruz.
Unutmayın:
“Zorbalığın karşısında duran ilk yetişkin, çocuğun vicdanıdır.”
Sevgiyle,
Elif Seymen
Koza Çocuk Diyarı Anaokulu Eğitim Koordinatörü
Yorumlar kapatıldı